Warto wiedzieć

Gmina Suchy Las to ponad 17-tysięczna gmina wiejska o podmiejskim charakterze. Nowoczesna, dynamiczne rozwijająca się, ale też z bogatym dziedzictwem kulturowym i bardzo ciekawą historią.

Warto wiedzieć, że…

• Pierwsza historyczna wzmianka o Suchym Lesie pojawiła się już w 1218 r.! To wtedy powstał dokument, w którym biskup poznański Paweł potwierdził nadanie wsi Zakonowi Maltańskiemu. Związki Suchego Lasu z joannitami formalnie zakończyły się dopiero w 1832 r. po odebraniu wsi zakonowi przez władze pruskie. Stąd w dzisiejszym herbie Gminy Suchy Las ^[1] biały krzyż maltański, który ma przypominać mieszkańcom kilkusetletnie związki z joannitami.  
  
• W 1757 r. w nieistniejącej już dzisiaj miejscowości Glinno urodził się Wojciech Bogusławski – Ojciec Teatru Polskiego. Obecnie Glinno znajduje się na niedostępnym terenie poligonu Biedrusko, ale Bogusławskiego odwiedzić można w Suchym Lesie, gdzie znajduje się jego pomnik-ławeczka ^[2].
  
• W Glinienku, nieopodal Glinna, w 1903 r. urodził się Franciszek Jaśkowiak – wybitny krajoznawca, orędownik ochrony przyrody i honorowy członek PTTK. Dążył do ocalenia dworku, w którym urodził się Wojciech Bogusławski, doprowadzając do wpisania dworku przez Wojewódzki Urząd Konserwatorski na listę zabytków. Niestety, w 1951 r. dworek spłonął.
  
• W Zielątkowie urodziła się i mieszkała Bibianna Moraczewska (1811-1887) – pisarka, działaczka społeczna i niepodległościowa zaangażowana w kultywowanie Polskości w Wielkim Księstwie Poznańskim.
  
• W okresie zaboru pruskiego sławą cieszyła się miejscowość Golenhofen, czyli dzisiejsze Golęczewo. To tam w 1901 r. Pruska Komisja Osadnicza postanowiła stworzyć wieś wzorcową, będącą przykładem szerzenia kultury niemieckiej, zwłaszcza agrarnej, na wschodzie. Na zlecenie cesarza Wilhelma II, architekt Paul Fischer zaprojektował specyficzną zabudowę miejscowości. Golenhofen wyposażono w sieć wodociągową, utwardzone drogi i chodniki, wzniesiono szachulcowe budynki mieszkalne i gospodarcze. Zbudowany na początku XX w. układ ruralistyczny wsi zachował się do dzisiaj, a Golęczewo może poszczycić się największą liczbą zabytków w całej gminie. Miejscowość położoną w północnej części gminy warto zwiedzić razem z questem „Golęczewo – wieś wzorcowa” ^[3].
  
• W 1904 r. armia pruska utworzyła obóz ćwiczebny w Biedrusku. Inwestycją żywo zainteresowany był ostatni cesarz Niemiec Wilhelm II Hohenzollern, który w 1905 odwiedził Biedrusko. W 1918 r. poligon przejęli w polskie ręce Powstańcy Wielkopolscy. W okresie międzywojennym w Biedrusku stacjonowało Wojsko Polskie i z tej racji wieś odwiedzili marszałkowie Józef Piłsudski, Ferdynand Foch i Edward Rydz-Śmigły, prezydent Ignacy Mościcki oraz generałowie Józef Dowbor-Muśnicki i Józef Haller. Po II wojnie światowej poligon powiększono, a znajdujące się na jego terenie wsie (Glinno, Glinienko, Chojnica, Łagiewniki, Tworkowo) – wysiedlono i zlikwidowano. Obecnie poligon Biedrusko stanowi 62,6% terenu gminy Suchy Las.
  
• Poligon Biedrusko wraz z ruinami kościoła w Chojnicy ^[2] wielokrotnie służył jako plan zdjęciowy dla produkcji filmowych. Powstało tam wiele scen do „Ogniem i mieczem” Jerzego Hoffmana czy „Kazimierza Wielkiego” Czesława Petelskiego. Wydarzeniem były również zdjęcia do filmu „ Dowód życia” (org. „Proof of Life”) z Russellem Crowe i Meg Ryan w rolach głównych. Ruiny kościoła na potrzeby hollywoodzkiej produkcji zamieniły się na kilkadziesiąt godzin w… meczet.
  
• W Chludowie w latach 1922-1934 mieszkał Roman Dmowski, współzałożyciel Narodowej Demokracji. Dzisiaj przypomina o tym tablica pamiątkowa umieszczona na fasadzie pałacu, w którym mieszkał, oraz popiersie Dmowskiego, znajdujące się w przypałacowym zabytkowym parku.
  
• Pałac w Chludowie ^[2] od Romana Dmowskiego kupiła Polska Prowincja Księży Misjonarzy Słowa Bożego, która urządziła w nim Dom Zakonny Księży Werbistów p.w. św. Stanisława Kostki. To w nim swój nowicjat w latach 1937-1940 odbywał o. Marian Żelazek – kandydat do pokojowej nagrody Nobla za działalność misyjną wśród trędowatych w Indiach. Przy Pałacu Werbistów w Chludowie znajduje się Muzeum im. O. Mariana Żelazka, poświęcone działalności misyjnej o. Mariana Żelazka oraz o. Piotra Nawrota.
  
• 2 września 1939 r. Włodzimierz Gedymin, pilot Wojska Polskiego, broniąc przestrzeni powietrznej Poznania, zestrzelił dwa samoloty niemieckie, w tym bombowiec Heinkel He-III. Niemiecka maszyna rozbiła się w rejonie Złotkowa. Obserwatorami walki powietrznej byli pracujący na okolicznych polach mieszkańcy Glinienka, Glinna, Łagiewnik, Moraska i Suchego Lasu. Ujęli oni dwóch lotników (Prugela i Hackla) i przekazali ich w ręce polskich władz. Po wkroczeniu wojsk niemieckich dokonano zemsty na 15 Polakach. Na karę śmierci skazano 8 osób, a kolejnych 6 zamęczono w więzieniach. Na pamiątkę tego wydarzenia 1 września każdego roku w Łagiewnikach przy Pomniku Ofiar Faszyzmu odbywają się uroczystości związane z wybuchem II wojny światowej.
  
• Z gminą Suchy Las graniczy Rezerwat Przyrody Meteoryt Morasko, w którym znajdują się kratery powstałe w wyniku upadku meteorytu ok. 5 tys. lat temu. Do 1987 r. rezerwat znajdował się na terenie gminy Suchy Las.
  
• W gminie znajdują się cenne przyrodniczo tereny, w tym Obszar Chronionego Krajobrazu Biedrusko (OChK Biedrusko), pokrywający się z terenem poligonu i częściowo z obszarem siedliskowym Natura 2000 – Biedrusko. Na poligonie występuje 30 gatunków roślin zagrożonych w Wielkopolsce, w tym 9 w skali kraju.
  Na OChK Biedrusko, na skraju wsi Złotkowo, znajduje się Rezerwat Przyrody Gogulec, powstały w celu ochrony torfowiska przejściowego z cenną florą i fauną.
  W północno-zachodniej części gminy zaś, niedaleko Zielątkowa i Golęczewa, znajduje się Obszar Natura 2000 Dolina Samicy, jedna z dziesięciu najistotniejszych w Polsce ostoi ptaka bączka. Dolina Samicy to tereny idealne do rekreacji pieszej – w październiku 2019 r. wytyczono i oznaczono 5 tras Nordic Walking o różnej długości ze startem i metą przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej w Zielątkowie.