Pradzieje
Ocieplenie klimatu spowodowało wycofanie się lądolodu z terenu środkowej Wielkopolski około 12.000 lat temu. Przyczyniło się to do powstania sprzyjających warunków dla rozwoju roślinności i – później – pojawienia się pierwszych zwierząt. W ślad za nimi przywędrował człowiek. Pierwsze plemiona koczownicze dotarły na teren środkowej Wielkopolski w starszej epoce kamienia (paleolicie), około roku 8.000 p.n.e. W Zielątkowie znaleziono kamienny grot strzały świadczący o pobycie ludzi w tym okresie. Dalsze znaleziska archeologiczne potwierdzają ciągłość osadnictwa na terenie dzisiejszej gminy Suchy Las. W kilku miejscowościach: Złotnikach, Złotkowie, Zielątkowie, Golęczewie i Suchym Lesie dokonano odkryć z młodszej epoki kamienia (neolitu). W Biedrusku znaleziono ślady osady z epoki brązu, kultury łużyckiej (około 1100-700 p.n.e.), z tego samego okresu, na który datowana jest osada w Biskupinie. Wiele odkryć archeologicznych pochodzi z epoki żelaza. Ślady kultury pomorskiej (550-400 p.n.e.) znaleziono w Biedrusku, Glinnie, Łagiewnikach, Morasku, z okresu lateńskiego (400 p.n.e. – pocz. n.e.) w Glinnie i w Suchym Lesie, z okresu wpływów rzymskich (do roku 400 n.e.) w Chludowie i w Knyszynie. Później, w okresie wędrówek (400-600 n.e.) ludzie zamieszkiwali m.in. Biedrusko. We wczesnym średniowieczu istniały grody w Złotnikach, Chojnicy i w Glinnie. Grodzisko nad Jeziorem Glinnowieckim, nieopodal nieistniejącej już wsi Glinno, zwane też „szwedzkim szańcem” do dziś wyraźnie widoczne jest w terenie.
Od średniowiecza do rozbiorów
Tereny dzisiejszej gminy Suchy Las dzieliła losy całej środkowej Wielkopolski. W X wieku znalazła się w państwie Mieszka I. Prawdopodobnie w XI lub XII wieku powstała pierwsza parafia – w Chojnicy. Wieś Chojnica w średniowieczu była czołem opola – główną osadą związku ponad dwudziestu wsi. Wiadomości o wszystkich miejscowościach pojawiają się w źródłach pisanych z XIII – XV wieku. Wtedy to kilka z nich (m.in. Chludowo, a później Biedrusko) nadanych zostało klasztorowi cysterek z Owińsk, natomiast Suchy Las – joannitom z Poznania. W wieku XVI, przy kościołach w Chludowie i w Chojnicy działały szkoły parafialne, a pod koniec tego wieku w Chojnicy także szpital. Rozwój regionu został zahamowany w okresie potopu szwedzkiego, kiedy to przemarsze wojsk zniszczyły okolice. Później, w początku XVIII wieku wiele wsi zostało wyludnionych przez zarazy i morowe powietrze. Taki los spotkał Glinno, Suchy Las, Złotkowo. Dla odbudowy i rozwoju podupadłych wsi, do Suchego Lasu (w 1732 roku) i Złotkowa (w 1751 roku) sprowadzeni zostali osadnicy olęderscy. Kolejne lata to wojna siedmioletnia (1756-63), która naznaczyła okolicę ponownymi przemarszami wojsk, tym razem pruskich i rosyjskich.
Pod pruskim zaborem
Po II rozbiorze Polski, w 1793 roku, teren dzisiejszej gminy wraz z całą Wielkopolską dostał się pod zabór pruski. Panowanie pruskie trwało, z kilkuletnią przerwą od 1807 do 1815 roku, kiedy to poznańskie znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego, aż do końca I wojny światowej. Władze pruskie w roku 1797 skonfiskowały majątki cysterek i wiele z ich posiadłości trafiło w ręce berlińskiej rodziny von Treskow. Podobnie, w 1832 roku zaborcy dokonali kasaty zakonu joannitów. Czas zaborów był okresem germanizacji, a dla mieszkańców walki o zachowanie polskości. Na terenie zaboru pruskiego była to walka nie tylko zbrojna i polityczna, ale zwłaszcza walka na polu szkolnictwa, nauki i gospodarki. Z okolic Suchego Lasu pochodziło wielu działaczy niepodległościowych i gospodarczych oraz wybitnych ludzi kultury. Z Zielątkowa pochodzili Bibianna i Jędrzej Moraczewscy. Proboszczem w Chojnicy był ksiądz Bronisław Hertmanowski.
Koniec XIX i początek XX wieku był okresem szczególnie intensywnego osadnictwa niemieckiego. Utworzono wtedy wsie wzorcowe w Golęczewie i w Morasku, kolonizacji poddano też Suchy Las, Chludowo, Złotniki.
Dla gospodarczego rozwoju okolicy bardzo istotne było zbudowanie i oddanie do użytku, w roku 1879, linii kolejowej Poznań – Piła. Na przełomie wieków na terenie dzisiejszej gminy zaczął rozwijać się drobny przemysł i przetwórstwo: istniały m.in. cegielnia w Jelonku, mleczarnia w Chludowie, młyn parowy w Suchym Lesie.
Na początku XX wieku majątek w Biedrusku wraz z czterema okolicznymi wsiami został zakupiony przez armię pruską, co dało początek budowie „obozu wojskowego”, koszar i rozwojowi poligonu. Fakt ten zaważył na późniejszym rozwoju tego regionu. Okolice Suchego Lasu były areną walk Powstańców Wielkopolskich z załogą koszar w Biedrusku, które zostały zdobyte 28 grudnia 1918 roku.
Dwudziestolecie międzywojenne
Po odzyskaniu niepodległości utworzono polską administrację. W okresie międzywojennym gmina Piątkowo obejmowała teren całej nieomal dzisiejszej gminy Suchy Las. W Chludowie mieszkał w latach 1922-34 Roman Dmowski, przywódca Narodowej Demokracji, natomiast w Piątkowie – w latach 1920-39 Feliks Nowowiejski, kompozytor i dyrygent. Pomimo bliskości Poznania, teren miał cały czas charakter rolniczy i tylko istnienie poligonu wyraźnie wyróżniało gminę spośród innych, leżących wokół stolicy województwa.
II wojna światowa
We wrześniu 1939 roku teren gminy został zajęty przez wojska niemieckie. Okres okupacji cechowały terror i represje w stosunku do mieszkańców. Obszar gminy został wyzwolony na przełomie stycznia i lutego 1945 roku przez wojska radzieckie, przy istotnym współudziale mieszkańców.
Gmina po roku 1945
W okresie powojennym, aż do lat osiemdziesiątych okolice Suchego Lasu zachowały swój dawny, rolniczy charakter. Skutkiem nowego podziału administracyjnego w 1973 r. było utworzenie gminy Suchy Las, której obszar w większości należał wcześniej do gminy Piątkowo. 1 stycznia 1987 r. teren gminy Suchy Las został pomniejszony o miejscowości: Morasko, Radojewo z nową Wsią Górną i Umultowo z Nową Wsią Dolną, które włączono do Poznania.
Oblicze współczesności
Obecny Suchy Las to prężnie rozwijający się region, który czerpie korzyści z bliskości dużego miasta. Zwiastunem nadchodzących zmian było pojawienie się, w końcu lat osiemdziesiątych, pierwszych inwestorów, a przemiany społeczno–gospodarcze po roku 1989 na dobre przyspieszyły rozwój gminy, jednocześnie wyzwalając prawdziwy potencjał przedsiębiorczych mieszkańców.
27 maja 1990 r. odbyły się wybory do samorządu terytorialnego. Pierwszą Przewodniczącą Rady Gminy została Grażyna Głowacka. 11 czerwca 1990 r. radni większością głosów na funkcje wójta wybrali Adama Tychowskiego. Wybór nowych władz oznaczał koniec urzędowania dotychczasowego Naczelnika Gminy Suchy Las – Elżbiety Tasiemskiej. W kolejnych kadencjach funkcje wójta pełnili: Grzegorz Pawłowski (1994-1998) i Grzegorz Wojtera (od 1998 r.)
Plany zagospodarowania przestrzennego gminy, uchwalone przez Radę Gminy oraz „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Suchy Las” stworzone w roku 1998, determinują kierunki rozwoju. W planach tych wyznaczono tereny pod lokalizację nieuciążliwych usług i handlu, a także budownictwa mieszkaniowego oraz położono szczególny nacisk na ochronę przyrody. Południowa część gminy, z drogą krajową z Poznania do Piły, stanowiącą oś komunikacyjną, rozwija się bardzo dynamicznie. Suchy Las, Jelonek i Złotniki przyciągają kolejnych inwestorów dogodnym położeniem, istniejącą infrastrukturą oraz życzliwością władz gminy. Odwiedzając gminę lub tylko jadąc z Poznania na północ obejrzeć można nowe obiekty, wśród których szczególną uwagę zwracają salony samochodowe, niektóre o bardzo ciekawej architekturze. Oprócz inwestycji najbardziej spektakularnych, znaleźć można nowe przedsiębiorstwa handlowe i usługowe branży budowlanej, ogrodniczej i rolniczej oraz zakłady produkcyjne: poligraficzne, odzieżowe, meblowe. Jednak najistotniejszym czynnikiem zmieniającym obraz gminy stało się wytyczenie obszarów pod budownictwo mieszkaniowe. To bliskość Poznania, łatwe połączenia komunikacyjne oraz sąsiedztwo terenów przyrodniczych z Górą Moraską oraz lasami porastającymi poligon, stanowiącymi zielone płuca dla całej okolicy przyciągają kolejnych inwestorów, zarówno indywidualnych, jak i spółdzielnie mieszkaniowe i developerów. W Suchym Lesie powstało Osiedle Poziomkowe o zabudowie wielorodzinnej oraz małe osiedla domów jednorodzinnych. Na polach wsi Złotniki natomiast wybudowano Osiedle Grzybowe mające charakter małego miasteczka z własnym rynkiem i pełną infrastrukturą, zabudowane domami jednorodzinnymi i szeregowymi. Każdego roku powstaje wiele domów i luksusowych rezydencji o bardzo wysokim standardzie użytkowym i oryginalnie zagospodarowanych ogrodach. Przewiduje się, że tak intensywny rozwój spowoduje zwiększoną migrację ludności z Poznania i wkrótce liczba mieszkańców gminy wzrośnie z dziesięciu do około dwudziestu pięciu tysięcy. Gmina Suchy Las kusi atrakcyjnością terenów, panującym spokojem, dobrze rozwiniętą siecią placówek użyteczności publicznej i konsekwencją rządzących w zagospodarowaniu coraz to nowych obszarów. Takie szybkie przemiany tychże okolic, przy należytej dbałości inwestorów oraz władz gminy, nie są uciążliwe dla środowiska naturalnego. Północna część zachowała swój dawny charakter. W Złotnikach nadal działa Rolniczy Zakład Doświadczalny Akademii Rolniczej, który prowadzi działalność badawczą, dydaktyczną oraz produkcję rolniczą.
Dzisiejsze oblicze gminy tworzą jednak nie tylko nowe inwestycje, ale i instytucje życia kulturalnego. Najdłuższą tradycją poszczycić się może Orkiestra Dęta w Chludowie powstała w 1946 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza, ks. Jana Chodzidły oraz organisty i kapelmistrza, Tadeusza Kubiaka, który prowadził ją aż do roku 1980. Po kilkunastoletniej przerwie, orkiestra została reaktywowana w roku 1992. Zespół, liczący dziś ponad trzydzieści osób, uświetnia wiele kościelnych uroczystości, występuje też na imprezach gminnych.
Tylko o dwa lata krótszą historię ma Biblioteka Gminna utworzona w Suchym Lesie w 1948 roku, a od 1991 nosząca imię Jerzego Mańkowskiego, poznańskiego pisarza i publicysty. Patrona upamiętnia brązowa tablica wmurowana w ścianę budynku Ośrodka Kultury. Biblioteka od roku 1991 stanowi część Ośrodka Kultury; ma bogaty, liczący ponad 37 tysięcy tomów księgozbiór, posiada dwie filie: w Złotnikach i Chludowie. Ośrodek Kultury Gminy Suchy Las powstał w roku 1991 i od początku swoje działania kieruje w stronę dzieci i młodzieży. Ośrodek prowadzi działalność edukacyjną: pracownie plastyczną i ceramiczną, zespół taneczny, zajęcia teatralne, muzyczne i warsztaty dziennikarskie, popularyzowana jest gra na flażolecie. Od roku 1995 organizowany jest największy gminny Przegląd Twórczości Artystycznej Dzieci i Młodzieży „Reflektory”, w którym uczestniczą uczniowie gminnych szkół. Ośrodek przygotowuje od strony artystycznej gminne imprezy organizowane z okazji świąt państwowych i lokalnych, m.in. Dni Gminy Suchy Las. Z inicjatywy Ośrodka Kultury wydano monografię gminy Suchy Las, a w latach 1991-95 wydawano comiesięczną „Gazetę Sucholeską”, która po kilku latach nieobecności powróciła w nowej, bogatszej szacie graficznej. Gazeta Sucholeska doczekała się również wersji online, dzięki której za pośrednictwem internetu dociera do czytelników na całym świecie.
W listopadzie 1994 roku powstało Towarzystwo Przyjaciół Gminy Suchy Las, które działa na rzecz mieszkańców oraz ochrony środowiska naturalnego, a także propaguje wiedzę o historii i zabytkach gminy. Z inicjatywy Towarzystwa otwarto w 1997 roku drogę rowerową Poznań – Chludowo, liczącą 15,7 km, która jest włączona w pierścień dróg okalających Poznań. Towarzystwo Przyjaciół Gminy Suchy Las zachęca mieszkańców do aktywnego wypoczynku, organizując liczne rajdy rowerowe, które są także okazją do poznawania ciekawych zakątków gminy.
Przy Zespole Szkół w Suchym Lesie w roku 1998 powstał kompleks sportowy, a w nim boiska do piłki nożnej i koszykówki oraz bieżnie lekkoatletyczne i urządzenia do uprawiania skateboardingu. W Zespole Szkół w Chludowie prowadzone są klasy sportowe specjalizujące się w piłce nożnej i lekkoatletyce. Na terenie gminy Suchy Las działają liczne kluby sportowe propagujące różne dyscypliny.
Od roku 1994, w Chludowie działa bardzo ciekawe Muzeum Etnograficzne księży Werbistów. W listopadzie 2000 roku powstał przy kościele parafialnym w Suchym Lesie Chór Parafialny, który uświetnia lokalne uroczystości.
Gmina Suchy Las może poszczycić się flagą i herbem, nadanymi uroczyście 20 czerwca 1999 roku. Ich opracowanie poprzedzone było długimi studiami heraldycznymi i historycznymi. Insygnia przypominają historyczne związki z kawalerami maltańskimi oraz symbolizują przyrodnicze walory gminy. Na żółtej fladze, przy drzewcu umieszczono czerwony trójkąt – tło dla białego krzyża maltańskiego. Natomiast w herbie, na czerwonym polu, w górnej części znajduje się biały krzyż maltański, a poniżej ułomek czarnej gałęzi z czterema liśćmi dębu i dwoma żołędziami.